Dnia 28 stycznia br. zmarł we Wrocławiu w wieku 90 lat o. prof. Hugolin Helmut Langkammer, znany i ceniony biblista, dziekan Wydziału Teologii KUL, rektor WSD Franciszkanów w Kłodzku, wykładowca na wielu polskich i zagranicznych uczelniach, autor bardzo wielu publikacji i promotor licznych prac doktorskich. W Zakonie Braci Mniejszych przeżył 71 lat, z czego 65 lat w kapłaństwie.
Urodził się 19 grudnia 1930 r. w Bobrku na Górnym Śląsku, otrzymując na chrzcie imię Helmut. Czas jego edukacji przypadł na trudne lata II wojny światowej oraz powojenny okres stalinowskich represji. Po trzech latach szkoły powszechnej niemieckiej i po ukończeniu trzeciej klasy gimnazjum humanistycznego, jego naukę przerwało wkroczenie armii radzieckiej na Śląsk. W roku 1946 wstąpił do Collegium Seraphicum w Nysie, prowadzonego przez Zakon Braci Mniejszych Prowincji Świętej Jadwigi. Tam kontynuował naukę, aż do zdania egzaminu dojrzałości w 1950 r.; w tym samym roku wstąpił do Zakonu Braci Mniejszych Prowincji Wrocławskiej. i przyjął imię zakonne Hugolin. Roczny nowicjat, rozpoczęty obłóczynami 10 czerwca 1950 r., a zakończony złożeniem pierwszej profesji w dniu 16 czerwca 1951 r., odbył w klasztorze w Borkach Wielkich.
Dalszą formację zakonną i seminaryjną kontynuował we Franciszkańskim Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu i w Kłodzku, podejmując studia filozoficzno-teologiczne w latach 1951-1955. Profesję uroczystą złożył 1 sierpnia 1954 r. w Kłodzku, a święcenia prezbiteratu przyjął 18 grudnia 1955 r. w Częstochowie, z rąk ks. bp. Zdzisława Golińskiego. Zawołaniem Deus meus et omnia (Bóg mój i wszystko) umieszczonym na obraz-ku prymicyjnym, nakreślił drogę, którą miał podążać, poświęcając swoje siły duchowemu oraz intelektualnemu rozwojowi.
Jeszcze jako diakon rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym KUL w Lublinie, które ukończył uzyskując tytuł magistra teologii w 1959 r. Po zdaniu licencjatu kościelnego w 1961 r. obronił rozprawę doktorską z teologii biblijnej, której promotorem był ks. prof. Feliks Gryglewicz pt. Znaczenie mariologiczne tekstu Ewangelii św. Jana 19,25-27.
W latach 1961-1963 oraz 1967-1970 pełnił funkcję rektora WSD Franciszkanów w Kłodzku. W międzyczasie, w latach 1963-1966, odbywał studia specjalistyczne z zakresu biblistyki oraz orientalistyki w Papieskim Instytucie Biblijnym (Biblicum) w Rzymie. W 1964 r. uzyskał licencjat nauk biblijnych, a w 1966 r., tytuł doktora nauk biblijnych, tym razem na podstawie rozprawy, której promotorem był o. prof. Karl Prumm pt. Christus der Schőpfungsmittler. Die biblischen Texte und der Ursprung des Glaubens. Tytuł ten uzyskał z najwyższą notą – summa cum laude.
Kolejny rok spędził w Ziemi Świętej, poświęcając się studiom biblijnym i archeologicznym. W 1967 r. powrócił do Polski na polecenie ks. kard. Stefana Wyszyńskiego rozpoczynając pracę naukowo-dydaktyczną w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Przewód habilitacyjny zakończył 1 grudnia 1969 r. rozprawą zatytułowaną Problemat splotu orzeczeń ktizeologicznych i soteriologicznych w chrystologii Nowego Testamentu.
W1975 r., na wniosek Rady Wydziału Teologicznego KUL, został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1982 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1977-1986 był pierwszym dyrektorem Instytutu Nauk Biblijnych, w który przekształcił dotychczasową Szkołę Biblijną KUL. Pełnił funkcję prodziekana Wydziału Teologii KUL w latach 1975-1985, po czym w 1987 r. został dziekanem wspomnianego wydziału. Funkcję tę pełnił do 1993 r. Warto wspomnieć, że za jego kadencji, w 1988 r., na wniosek Wydziału Teologii KUL tytuł honoris causa w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim otrzymał kard. Josef Ratzinger.
Równolegle do pracy dydaktycznej i administracyjnej związanej z KUL, prowadził działalność naukową w innych miejscach. Był wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym w Kłodzku oraz na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. W 1996 r. na prośbę ks. abp. Alfonsa Nossola objął kierownictwo katedry Homiletyki Biblijnej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu w Opolu. Chętnie podejmowane przez niego wykłady w różnych ośrodkach naukowych w Polsce wiązały się niejednokrotnie z pokonywaniem dużych odległości pociągiem lub samochodem, na co nigdy nie narzekał. Wśród Jego osiągnięć należy wymienić także trwającą trzy kadencje funkcję przewodniczącego Ogólnopolskiej Sekcji Biblistów Polskich, co miało miejsce w latach 1976-1988. Był również członkiem wielu stowarzyszeń naukowych, wśród nich: Towarzystwa Naukowego KUL, Studiorum Novi Testamenti Societas, Goeres Instytut. Był także zapraszany z wykładami do Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Anglii, Austrii, Belgii, Włoszech i Francji.
O. Hugolin był wielokrotnie odznaczany za swoją oddaną pracę. W 1994 r. otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, jako dowód uznania za całokształt jego pracy naukowej i dydaktycznej. W 2000 r. został odznaczony Medalem Prezydenta Miasta Lublina. W tym samym roku, za książkę Bóg jako Ojciec w świetle Nowego Testamentu, otrzymał indywidualną Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. Wyrazy uznania znalazł także za granicą – The American Biographical Institute nominowało go do wyróżnienia “Człowiek roku 1997”.
O. Hugolin jest autorem ponad stu pozycji o tematyce biblijnej, także w językach obcych. Do jego dorobku wlicza się również kilkaset artykułów naukowych. Jego naukowe ba-dania zorientowane były wokół zagadnień wiary wczesnego Kościoła oraz teologii Nowego Testamentu, a w szczególności: hymnów chrystologicznych, listów Pawłowych, opisów męki Pańskiej, pneumatologii, etyki i duchowości biblijnej. Jednym z najważniejszych dzieł z zakresu biblistyki, której o. Hugolin był współautorem, jest seria wydawana przez Wydawnictwo Pallottinum, która przez lata formowała polskich biblistów, kapłanów i teologów: Pismo Święte Starego Testamentu. Wstęp – Przekład z oryginału – Komentarz oraz Pismo Święte Nowego Testamentu – Wstęp – Przekład z oryginału – Komentarz. Jeszcze w ubiegłym roku ukazała się Księga Syracha, autorstwa o. Hugolina, zamykająca serię Pismo Święte Starego Testamentu. Wstęp – Przekład z oryginału – Komentarz.
Wybitny polski biblista, jak z całą powagą można nazwać o. Hugolina, pozostanie dla wielu swoich uczniów przykładem umiłowania Biblii i niestrudzonej pracy. Szczególną grupę wśród nich stanowi wypromowanych przez niego 65 doktorów oraz kilkuset magistrów.
Wyrazy uznania wobec o. Hugolina, można odczytać z licznych listów gratulacyjnych, napisanych z okazji jego niedawnych jubileuszy: 90 lat życia oraz 65 lat kapłaństwa. Działalność naukowa to jednak nie jedyny rys jego osobowości.
Jubilat od 2005 r. przebywał we wrocławskim klasztorze na Karłowicach. Nie były to dla niego lata spędzone na, tak bardzo zasłużonym, odpoczynku. Bardzo chętne angażował się w posługę duszpasterską głosząc między innymi misje, rekolekcje, kazania odpustowe, czy to w kościołach Prowincji św. Jadwigi, czy w wielu innych miejscach, także za granicą.
Miał także szereg innych zainteresowań. Wystarczy wspomnieć jego pasję, którą była muzyka, a dokładniej dyrygentura, czy też gra na fortepianie i organach. Innym rysem jego duchowości była bliskość wobec natury, w której dostrzegał rękę Stwórcy, szczególnie, gdy spędzał czas w ogrodach klasztornych, często w towarzystwie biegającego wokół niego psa. Podejmował się też zwykłej fizycznej pracy, dając przykład unikania lenistwa. Niemal do ostatnich chwil życia można go było spotkać z piórem w ręce, pracującego szczególnie nad komentarzem do Księgi Psalmów. Warto jeszcze wspomnieć jego zaangażowanie w propagowanie franciszkanizmu i wiedzy biblijnej w miesięczniku dla członków Franciszkańskiego Zakonu Świeckich „Głos św. Franciszka”, do którego przez długie lata pisał artykuły, zawsze zabierał egzemplarze pisma, gdy wyjeżdżał do parafii i sam regularnie czytał. Jasność umysłu zachował do samego końca. Na kilka godzin przed śmiercią czytał jeszcze najnowszy numer „Głosu”.
Wyczerpany wieloma schorzeniami, odszedł do Pana w godzinach wieczornych dnia 28 stycznia 2021 r.
Uroczystości pogrzebowe odbędą się w środę 3.02.2021 r. o godz. 11:00 w kościele pw. św. Antoniego z Padwy we Wrocławiu-Karłowicach (al. J. Kasprowicza 26). O godz. 10:30 rozpocznie się różaniec w intencji zmarłego.
Ze względu na pandemię i ograniczenia zostanie przeprowadzona transmisja różańca i mszy św. pogrzebowej przez stronę internetową Prowincji św. Jadwigi.
